Rzymski gmach, znany we Włoszech jako Castel Sant’Angelo, co można przetłumaczyć jako Zamek Świętego Anioła, to dość złożony budynek o równie bogatej przeszłości. Służył zarówno jako grobowiec, jak i więzienie, przez pewien okres czasu wchodził nawet w skład rzymskich murów obronnych i w niepewnych chwilach służył za bezpieczne schronienie mieszkańcom miasta. Znajduje się on nieopodal Bazyliki Świętego Piotra, zaś z centralnymi rejonami Rzymu łączy go biegnący wprost spod jego bramy Most Świętego Anioła, przez Włochów nazywany Pons Aelius. Most rozciąga się nad Tybrem, wiodąc na Pole Marsowe.
Dzieje gmachu
Pierwotnym przeznaczeniem budynku było służenie rodzinie cesarza Hadriana za mauzoleum – z taką intencją budynek ten został wzniesiony z rozkazu władcy. Sam kwadratowy grobowiec, o boku długości 89 metrów, nakryto kolistym mauzoleum o średnicy 64 metrów. Na płaskim sklepieniu rotundy umieszczono warstwę ziemi, co pozwoliło zasadzić tu liczne cyprysy, drzewa o symbolice żałobnej. Stosunkowo nieduża, bo umieszczona pośrodku owego specyficznego ogrodu kopuła, jest zdobna w posąg samego Hadriana oraz inskrypcje uwieczniające członków jego rodziny. W mauzoleum spoczęły między innymi doczesne szczątki Marka Aureliusza. Na Zamek Świętego Anioła budowla ta została przemianowana przez papieża Grzegorza Wielkiego – dostojnik upamiętnił w ten sposób wydarzenie, przekazywane w ustnej tradycji, mówiące o ukazaniu się Anioła Bożego podczas trwania zarazy. Niezwykły posłaniec miał oznajmiać rychły koniec epidemii, zesłanej przez Boga jako kara za grzechy mieszkańców miasta. Nieduży budynek na szczycie budowli to właśnie kaplica Świętego Anioła w Niebie, a formą ozdoby gmachu jest rzeźba przedstawiająca anioła dzierżącego miecz. Z biegiem czasu gmach przekształcono na więzienie: do najsłynniejszych postaci, przetrzymywanych w tych murach należy przede wszystkim Giordano Bruno, oskarżony o herezję renesansowy filozof. Obecnie zamek pełni rolę muzeum, można podziwiać tu przede wszystkim eksponaty ilustrujące średniowieczną broń, jakiej używano podczas starć zbrojnych.